Schaatsen in een notendop

Iedereen die dit weekend zit te smullen achter de buis bij al het marathongeweld van de Trachitol trophy, heeft het gezien: er wordt gereden met een helm. Nou is dat binnen het marathonschaatsen niks nieuws meer. Een snelle Youtube-analyse suggereert dat de helmplicht daar is ingevoerd in 2015.

Volgens de theorie van Trickle-down-economics zou je verwachten dat er in de jaren na 2015 ook steeds meer amateurs en recreanten met een helm op het ijs bij zijn gekomen. Mijn persoonlijke ervaring is dat het helmgebruik ook wel merkbaar is toegenomen.

Toch staan we hier in Eindhoven zeker niet bovenaan in het dragen van de beschermende pinda's. Op andere banen is de helm een stuk aanweziger. Zo is er afgelopen jaar bij onze zustervereniging in Nijmegen een helmplicht ingevoerd. In Groningen ging Tjas hen al enkele jaren geleden voor.

Als je rondkijkt tijdens een training, zal je kunnen zien dat het dragen van een helm niet heel gangbaar is binnen Isis. Ik moet wel zeggen dat er dit seizoen door groeiend marathongevoel er een aantal helmen zijn bijgekomen bij de snellere groepen.

Om het nog maar even te zeggen: het doel van de helm is het beschermen van de kostbare schedelinhoud. Een hersenschudding kan een lang, energieslurpend revalidatieproces betekenen. En zoals met elke blessure geldt "voorkomen is beter dan genezen".

Is het risico op een hersenschudding bij het schaatsen dan zo groot? En geldt dat voor zowel beginners als gevorderde schaatsers?

Een van de prettigste eigenschappen van ijs is dat het lekker glijd (buiten Eindhoven). Maar dat zorgt ook voor gevaarlijke situaties. Want als iemand valt op snelheid, wordt deze persoon plotsklaps een stuurloos projectiel met een flinke bult impuls (voor de Engelstalige natuurkundingen: momentum). Om het anders te zeggen: de ijsbaan verandert in een bowlingbaan. Een voorbeeld van dit scenario - tevens aanleiding tot het schrijven van dit artikel - komt uit het professionele circuit dat dit weekend is neergestreken in Salt Lake City. Hier een linkje naar de bowlingpartij van professioneel niveau.

Bovenstaand linkje laat duidelijk zien dat je niet hard hoeft te schaatsen om hard op het hoofd te vallen. Valpartijen op het ijs zijn simpelweg niet uit te sluiten. Want als iemand tijdens een tempo tot het gaatje gaat, gaat het soms gewoon net verkeerd. En dan kan je, staand aan de rand van de baan, terwijl je staat te dromen over de billen van je favoriete schaats(st)er, zomaar overhoop gebowld worden. Of je let juist wel op als je trainer iets uit legt - weet ik veel.

Wat moeten we hieruit concluderen? Simpel: een ongeluk kan elke schaatser overkomen - zeker met veel schaatsers op het ijs - ongeacht de vaardigheid.

Elke helm beschermt tegen hoofdletsel. Skeeler-, fiets, ski- schaats- of wat-dan-ook-helmen kunnen allemaal ernstig hoofdletsel voorkomen. "Officiële" schaatshelmen zijn helemaal dicht, maar een fietshelm dempt net zo goed een val. Heb je een helm, dan is er dus geen reden om hem niet te dragen bij de trainingen!

De keuze is aan iedereen zelf of het aanschaffen van een helm de moeite waard is. Ik heb zelf sinds de feestmaand van vorig jaar een schaatshelm. Misschien een beetje laat, maar voor de helmlozen onder ons is een schaatshelm zeker een mooi item voor op de wensenlijst...

PS: Op verzoek hier ook even mijn eigen ervaringen. Ik schaats denk ik sinds ongeveer mijn 8e, en dit is wat ik tot nu toe bewust heb gezien op het ijs qua "heftige" ongevallen: 1x een hoofdwond door een schaats (die voorkomen had kunnen worden met een helm), 1x iemand die zich in de enkel had gesneden (had Mannes dit niet ook eens gedaan?), 3-5x een pittige val op het hoofd. Iedereens ervaringen op het ijs zijn anders. Met bovenstaand lijstje is mijn ervaring in ieder geval dat schaatsen een stuk veiliger is dan de gerelateerde sporten skeeleren en fietsen. Met beide van deze laatste sporten ben ik al wel een stuk onaangenamer gevallen dan dat ik ooit op schaatsen ben gevallen. Desalniettemin draag ik op de ijstrainingen ook gewoon een helm, want... waarom niet?